Odrębność sprawy rozwodowej, sprawy o alimenty oraz sprawy o podział majątku.
Pytaniem nurtującym wielu byłych jak i jeszcze obecnych małżonków jest kwestia wpływu treści orzeczenia rozwodowego w zakresie winy na kształt przyszłych stosunków majątkowych. Wiele osób mylnie sądzi, że partner uznany za winnego rozpadu związku będzie ponosił dodatkowe konsekwencje z tym związane. W pewnych kwestiach i owszem, ale nie jest to zbyt rozległy zakres, jak mogłoby się niektórym wydawać. Tak samo małżonek, któremu nie zostanie przypisana wina za zakończenie małżeństwa nie nabywa z tego tytułu większych praw do wspólnego majątku. W zakresie orzekania w sprawie o podział majątku małżonków niezależnie od tego, czy rozwód nastąpił z orzeczeniem o winie czy też bez takiego orzekania, sprawa ta przebiega dokładnie w tak sam ujednolicony sposób. Sąd podczas rozpatrywania wyżej wymienionego pozwu w swym orzeczeniu zasądzi równość udziałów małżonków w majątku wspólnym i dokona podziału majątku po 50 % dla każdego z nich. Próba dowiedzenia i powiązania zawinienia jednego z partnerów oraz podniesienia tego faktu w postępowaniu sądowym nie będzie miała żadnego znaczenia na podział majątku wspólnego.
Nierówny podział majątku wspólnego oraz alimenty od byłego małżonka.
Wyjątkiem potwierdzającym regułę jest sytuacja, gdy przyczyną rozwodu były kwestie finansowe rozumiane jako trwonienie majątku wspólnego (np. hazard, bardzo lekkomyślnie zaciągane zobowiązania). W takim przypadku sąd może ustalić nierówne udziały, większy na rzecz strony, która nie ponosi winy za rozpad małżeństwa, a wykazała się większą troską i właściwym dbaniem o wspólny majątek. Przechodząc do sedna sprawy doniosłym skutkiem rozwodu z orzeczeniem o winie jednego z małżonków jest prawo domagania się alimentów. Niewinny z małżonków może żądać ich od małżonka winnego, jeśli w związku z rozwodem pogorszyła się jego sytuacja materialna. Taka sytuacja może mieć miejsce wówczas, gdy poziom życia w małżeństwie był wysoki, a dysproporcje w zarobkach partnerów znaczne. Skutkiem tego ewentualne alimenty, na które może liczyć niewinny małżonek będą wysokie, gdyż mają mu zrekompensować utracony status życiowy, a ten nowy w jakim się znalazł jest diametralnie inny.
Czy małżonek uznany za winnego może domagać się alimentów od byłego małżonka?
Co ważne, czas pobierania zasądzonych w takim wypadku alimentów nie jest ograniczony, zaś utrata uprawnień i wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego nastąpi w sytuacji, gdy niewinny małżonek ponownie zmieni swój stan cywilny zawierając nowy związek małżeński. W przypadku orzeczenia rozwodu i zaniecha ustalania winy przez sąd lub też w sytuacji gdy winę za rozkład pożycia ponoszą oboje małżonkowie, to przesłanką zasądzenia alimentów od byłego małżonka jest pozostawanie w stanie niedostatku. Z pomocą w zdefiniowaniu takiego stanu spieszy nam orzecznictwo Sądu Najwyższego stwierdzając, że za znajdującą się w niedostatku uważa się taką osobę, która nie może własnymi staraniami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, nie posiada własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty, ani też dochodów z własnego majątku. Tutaj odmiennie od uprawnienia małżonka niewinnego, pojawia się termin ograniczający je w czasie, a mianowicie, kiedy rozwód jest bez orzekania o winie to obowiązek alimentacyjny jest ograniczony terminem 5 letnim. Zaś zawarcie nowego związku małżeńskiego sprawia wygaśnięcie tego przywileju. W wariancie stwierdzającym winę każdego z małżonków za rozkład pożycia, ograniczenie terminem 5-letnim nie obowiązuje. Swoistym straszakiem i elementem prewencji jest zasada. Małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa nie może domagać alimentów na swoją rzecz, gdy pogorszyła się jego sytuacja materialna i nawet kiedy popadnie w niedostatek. Po więcej informacji na temat rozwodu zapraszam do mojej Kancelarii w Białymstoku.
Marek Kowalewicz
Adwokat
