Śmierć osoby najbliższej wiąże się nie tylko z żałobą, ale i również koniecznością uporządkowania jej wszelkich spraw majątkowych. Spadek po osobie zmarłej może być nieznaczny, zawierać majątek o bardzo dużej wartości lub być związany z długami. Jednak sam fakt powołania do spadku w konsekwencji nie oznacza samoczynnego nabycia majątku po zmarłym. Jakie więc posiadamy możliwości dokonania wszelkich niezbędnych formalności związanych ze spadkiem?
Potwierdzenie prawa do spadku jedynie w sądzie?
Kodeks cywilny wskazuje wprost “Sąd, na wniosek osoby mającej w tym interes, stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia”. Biorąc pod uwagę powyższy przepis jednoznacznie należy wywnioskować, iż mamy dwie możliwości uregulowania sprawy spadkowej. Jedną z nich jest skierowanie sprawy do sądu, który stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Drugą zaś udanie się do notariusza, który to sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. W tym miejscu bezapelacyjnie należy podkreślić, iż oba akty mają równoważną i jednakową moc.
Poświadczenie dziedziczenia – co to jest?
Notariusz, w ramach określonych czynności, sporządza protokół dziedziczenia oraz akt poświadczenia dziedziczenia. Jest to forma stwierdzenia nabycia praw do spadku, a oba dokumenty posiadają rangę urzędową i w pełni potwierdzają przejście prawa własności z osoby zmarłej – na określone osoby.
Jak uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia?
Jednym z kluczowych warunków jakie należy spełnić, aby uzyskać akt poświadczenia dziedziczenia, jest stawienie się w kancelarii notarialnej wszystkich domniemanych i potencjalnych spadkobierców testamentowych oraz ustawowych. W przeważającej liczbie sytuacji, zainteresowani spadkiem będą przede wszystkim małżonek, zstępni, wstępni i rodzeństwo.
Dodatkowo, należy dostarczyć i przedłożyć przed notariuszem obligatoryjne dokumenty. Najważniejszymi z nich są:
- pozostawione testamenty (o ile zostały sporządzone)
- odpis aktu zgonu spadkodawcy
- zaświadczenie o numerze PESEL spadkodawcy
- odpisy aktów stanu cywilnego spadkobierców (skrócone odpisy aktów urodzenia, małżeństwa)
- inne dokumenty, takie jak wyrok rozwodowy
- w sytuacji, w której w skład spadku zaliczana jest nieruchomość – numer księgi wieczystej
- dokumenty tożsamości (dotyczy to osób fizycznych)
Przed rozpoczęciem sporządzania protokołu, notariusz poucza wszelkie zainteresowane osoby o ciążącym na nich obowiązku ujawnienia wszelkich okoliczności objętych treścią owego protokołu, wraz z pouczeniem o grożącej odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Akt poświadczenia dziedziczenia – kiedy może zostać wydany?
Poświadczenie dziedziczenia może nastąpić wyłącznie na zgodne żądanie wszystkich osób, które mogą być spadkobiercami z mocy testamentu bądź ustawy. Spisanie owego protokołu odbywa się przy udziale osób zainteresowanych. Notariusz przyjmuje w nim wszelkie oświadczenia spadkowe pod warunkiem, iż od otwarcia spadku nie upłynęło więcej niż sześć miesięcy, a powyższe oświadczenia nie zostały do tego czasu złożone. W momencie, gdy został sporządzony protokół dziedziczenia, notariusz przystępuje do sporządzenia notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Jest to możliwe jedynie w sytuacji, gdy fakt, iż dana sprawa podlega jurysdykcji krajowej nie budzi żadnych wątpliwości, a sama osoba spadkobiercy jest niezaprzeczalna. Powyższa zasada dotyczy również zapisu windykacyjnego i oznaczonego w nim przedmiotu oraz samego zapisobiercy.
Co należy zrobić po uzyskaniu aktu poświadczenia dziedziczenia?
Jeżeli uzyskaliśmy akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony u notariusza, jako spadkobiercy powinniśmy udać się do urzędu skarbowego, w którym to poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji – zgłosimy nabycie spadku. Jeżeli jesteś najbliższą rodziną osoby zmarłej, owe zgłoszenie jest warunkiem zwolnienia z nałożenia podatku od spadków i darowizn. Po zakończonej czynności sporządzania aktu poświadczenia dziedziczenia, na notariuszu spoczywa obowiązek dokonania wpisu dotyczącego przygotowanego przez niego aktu w Rejestrze Spadkowym. Po więcej informacji na temat spraw spadkowych zapraszam do kontaktu telefonicznego lub osobistego. Marek Kowalewicz
Adwokat
